آجرنما

 

اگر بخواهیم تعریفی کلی برای آجر در نظر بگیریم می توانیم بگوییم آجر گل پخته شده ای است به صورت های مختلف و اندازه های گوناگون دارد و در ساختمان سازی به کار می رود در واقع می توان گفت آجر به خشت‌هایی گفته می‌شود که احکام یا فرامین دولتی بر روی آن نوشته می شد و بوسیله پختن این خشت‌ ها ، نوشته‌ها را بر روی آن پایدار می‌کردند . مصرف آجر در کشور ایران سابقه ای باستانی دارد و در طول تاریخ استفاده از آن بسیار گسترده بوده و بناهای بی شماری اعم از آتشکده، مسجد، ساختمان‌های مسکونی و… به وسیله آجر ساخته شده‌اند. در حقیقت آجر سنگی مصنوعی است که از فرآیند پختن خاک رس حاصل می شود. از آجر می توان در قسمت های مختلف ساختمان همچون کرسی چینی، دیوارسازی ها، ستون های قطور، پایه، جرز، قوس ها و پوشش انواع طاق ها و گنبدها و هم چنین دیوارکشی ها و طاق نماسازی ها، کفپوش ها استفاده کرد همچنین از آن ها می توان در بسیاری از موارد دیگر نظیر اسکلت سازی و نمای بناهای بزرگ همانند مساجد، مدارس، پل ها و کاروان سراها و .. استفاده کرد . آجر انواع مختلفی دارد و می توان انواع آن را از لحاظ رنگ، ابعاد، جنس و سایر موارد بررسی کرد ولی با این حال می توان آن را به دسته های آجر فشاری ، آجر سفالی ،آجر قزاقی ، آجر های قدیمی ( که خود به آجر نظامی ، ختایی ، تخت و شکری تقسیم می شود ) ، آجر لعابی ،آجر نسوز ، آجر سیمانی و آجر ماسه آهکی تقسیم کرد . آجر فشاری معمولا در سفت کاری و زیرکاری ساختمان به کار می رود و برای کارهای ساختمانی همچون گره‌چینی، طاق ضربی، دیوارهای حمال و تیغه چینی استفاده می شود . آجر سفالی بسته به شکلی که دارند در نقاط مختلفی از ساختمان استفاده می شوند . از خواص این آجر می توان به وزن سبک آن که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می شود اشاره کرد . به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی، به منظور چسبندگی مناسب با ملات، انواع سوراخ دار آنها را مورد استفاده قرار می دهند . درباره آجر قزاقی این نکته مورد سوال است که نام آن از کجا آمده است در واقع روس ها پیش از جنگ جهانی اول در ایران قزاقخانه ها را با این نوع آجر می ساختند و به همین دلیل به این نام شهرت پیدا کرده است . این آجر معمولا به رنگ سفید دیده می شود . آجر های قدیمی در قطعات بزرگ تولید می شوند و خود به آجر نظامی ، ختایی ، تخت و شکری تقسیم می شوند . آجر لعابی و هنر لعاب کاری از دیرباز در معماری ایرانی متداول بوده است. این نوع آجر دارای مقاومت در برابر عوامل فرسایشی و هوازدگی هستند و بافت صاف وصیقلی آن ها مانع از نفوذ آب به درونشان میشود و در برابر عوامل شیمیایی پایدار هستند . مواد اولیه و روند تولید آجر نسوز برحسب محل مصرف، حرارت کوره، محیط شیمیایی، فشار، سایش و تغییرات درجه دما متغیر است . آجر نسوز هم برای استفاده در نمای خارجی و هم برای فضاهای داخلی و مرطوب همچون حمام و آشپزخانه و حتی کف استفاده می شود . آجر سیمانی از سیمان، شن و ماسه و در اشکال و اندازه های متفاوت ساخته می شود. در مورد آجر ماسه آهکی نیز می توان این نکته را گفت که پایه ی مواد تشکیل دهنده ی آنها از سیلیکات کلسیم و ساخته شده از ترکیب آهک و ماسه سیلیسی است و در شرایط فشار و بخار شکل می گیرند. این آجرها نباید در محیط های اسیدی یا نمک های قوی قرار بگیرند و به علت جذب آب بیشتر نسبت به سایر آجرها در پی سازی و کرسی چینی توصیه نمی شود.